سیستم مانیتورینگ فشار باد لاستیک

فرض کنید تعطیلات آخر هفته ی خود را در سفر کوتاهی به حومه ی شهر در کمال آرامش سپری کرده اید و حال قصد بازگشت دارید، در مسیر برگشت در حال لذت بردن از آسمان صاف و مناظر زیبا هستید که ناگهان حس می کنید کنترل خودرو به راحتی همیشه نیست. ما بهترین حالت را در نظر می گیریم، این که هنوز حادثه ی ناگواری رخ نداده است؛ شما خودرو را در محل مناسبی متوقف می کنید و متوجه کم باد بودن یکی از لاستیک های ماشین می شوید. فهمیدن این موضوع در جاده و در حین سفر برای فاصله گرفتن از راحتی و آرامشی که داشتید کافیست، چرا که می دانید ایمنی در رانندگی حرف اول را می زند و با ترکیدن هر لاستیک 25 درصد از ارتباط خودرو با زمین را از دست می دهید! پس قبل از ادامه ی مسیر باید ابتدا فکری برای تنظیم باد لاستیک ها کنید.

اگرچه نگهداری صحیح از لاستیک، رانندگی ایمن و کم خطر، استفاده از برندهای معتبر لاستیک و دارای استاندارد و همچنین تعویض به موقع آن اقداماتی هوشمندانه و عالی هستند، اما باز هم شما را از خطر ترکیدگی لاستیک یا خارج شدن باد لاستیک ها از تنظیم در امان نگاه نمی دارند. عوامل غیر قابل پیش بینی و متعددی مثل گرم و سرد شدن هوا، تابش آفتاب، پارک طولانی مدت، اضافه وزن خودرو و تردد در جاده های ناهموار و غیر استاندارد، در کم و زیاد شدن فشار لاستیک وسایل نقلیه ی شما نقش دارند. متاسفانه تعداد بسیار زیادی از سوانح رانندگی، به علت فرسودگی، کم یا زیاد بودن باد لاستیک ها و در نهایت ترکیدگی یکی از لاستیک ها رخ می دهند؛ اما می دانیم فناوری های جدید گاهی مانند پلی بین امنیت و آسایش و رانندگی به کمک ما می آیند. یکی از این فناوری های سودمند سیستم مانیتورینگ فشار لاستیک (TPMS) است.

لزوم کنترل فشار باد لاستیک ها

تایر ها علاوه بر داشتن وظیفه ی حرکت، محل تماس خودرو با زمین هستند و بایستی وزنی بیش از 1000 کیلوگرم را نیز تحمل کنند، بنابراین حتی بروز مشکلات کوچک در آنها ممکن است به حوادث بزرگ منجر شود. هر عامل برهم زننده ی کارکرد لاستیک ها، احتمال پارگی یا ترکیدگی لاستیک را بالا خواهد برد. از این رو چک کردن ظاهر و فشار باد لاستیک ها بسیار حائز اهمیت است. لاستیک هایی که کم بادتر هستند قطرشان کمی کوچک تر و در نتیجه سرعت زاویه ی بیشتری نسبت به تایرهای دیگر دارند که فشار وارده به تایرها را بیشتر می کند؛ علاوه بر آن وارد شدن فشار وزن در این ناحیه باعث افتادن وزن خودرو روی لبه ی رینگ می شود. این فشار زیاد مثل قیچی عمل کرده و به راحتی دیواره ی لاستیک را تحت تاثیر و تنش قرارداده و به مرور زمان سبب پارگی لاستیک می شود.

حرکت وسیله نقلیه با لاستیک کم باد، حتی در مسافت کم، ممکن است این آسیب را در دیواره ی لاستیک ایجاد کند؛ پس با دانش کافی از لزوم تنظیم بودن فشار باد لاستیک ها، به سراغ مطالعه در مورد سیستم مانیتورینگ فشار باد و دمای لاستیک می رویم.

سیستم مانیتورینگ فشار باد لاستیک (TPMS) چیست؟

در رویکرد سنتی، چک کردن میزان باد تایرها با مراجعه به مراکز و تعمیرگاه ها و از طریق وسیله ی مخصوصی به نام فشارسنج باد لاستیک انجام می شود؛ اما امروزه و با پیشرفت تکنولوژی می توانیم از گزینه ی همیشه در دسترس تری به نام TPMS نیز بهره ببریم.

TPMS  مختصرشده ی عبارت Tire Pressure Monitoring System  به معنای سیستم پایش فشار باد تایر است.

به طورکلی در سیستم مانیتورینگ فشار لاستیک با استفاده از سنسورهای نصب شده در تایرهای خودرو، فشار باد تایرها به طور مداوم تحت نظارت قرار می گیرد. در صورتی که فشار هوا در یک تایر از حد مشخصی عبور کند یک پیام هشدار به راننده داده می شود.

در واقع TPMS  یک سیستم الکترونیکی در وسیله نقلیه است که فشار باد تایر خودرو را همواره کنترل می کند و در صورت پایین آمدن فشار باد لاستیک و رسیدن به سطح خطرناک، راننده را از کم بودن فشار لاستیک و یا خالی شدن تایر مطلع می سازد.

سیستم های TPMS به رانندگان امکان می دهند تا به طور دقیق به فشار هر تایر نظارت کنند که این امر باعث کاهش حوادث ناشی از تایرهای کم فشار یا پر فشار می شوند.

TPMS چطور عمل می کند؟

سیستم های TPMS به طور کلی به دو روش عملکردی تقسیم می شوند؛ دسته ی اول، سیستم هایی هستند که به طور غیر مستقیم و با استفاده از میزان و سرعت چرخش تایر ها، سایز چرخ ها، فشار باد لاستیک را به صورت نسبی تخمین می زنند. در روش غیر مستقیم با توجه به شرایط متفاوت خودروها و اطلاعات اولیه ثبت شده در سیستم، عملکرد غیر دقیق را شاهد خواهیم بود. از معایب سیستم مانیتورینگ فشار لاستیک در روش غیر مستقیم می توان به دقت کم اندازه گیری، نیاز به بازیابی و ریست شدن بعد از تعویض لاستیک یا تنظیم باد اشاره نمود.

در روش دیگر که موسوم به روش مستقیم است، سنسور اندازه گیری فشار بر روی هر یک از چرخ ها به صورت مستقل نصب می گردد. زمانی که سطح فشار لاستیک به کمتر از سطح مجاز از میزان پیشنهادی شرکت سازنده ی خودرو برسد، خطای مربوط به هر لاستیک به طور مستقل و از طریق سیگنال رادیویی برای سیستم مرکزی ارسال می گردد.

در این سیستم به طور پیوسته، فشار باد لاستیک و دمای آن اندازه گیری شده و در نمایشگر نشان داده می شود.

لازم به ذکر است که استفاده و پیاده سازی سیستم مانیتورینگ فشار لاستیک به خودرو های سواری محدود نمی شود، این سیستم بر روی انواع خودروها همانند انواع کامیون و کامیونت، اتوبوس و مینی بوس، انواع مختلف کشنده ها، ون و خودروهای سواری و انواع موتور سیکلت قابل نصب و استفاده است.

مزایای Tire Pressure Monitoring System

این سیستم یک محافظ مهم و تأثیر گذار برای ایمنی خودرو به شمار می رود چرا که از طریق TPMS، نظارت دائمی بر فشار باد لاستیک ها میسر شده و احتمال وقوع حوادث جاده ای که ناشی از تغییر فشار باد ناخواسته در تایرها است را کاهش می دهد. اما جنبه های پیچیده تر و نوآورانه تری در این سیستم وجود دارد که ارزش بررسی عمیق دارند. چرا که مزیت سیستم مانیتورینگ فشار لاستیک، تنها محدود به اطلاع از وضعیت فشار باد لاستیک ها نمی شود.

کنترل وضعیت فشار تایرها علاوه بر کاهش احتمال ترکیدگی لاستیک و جلوگیری از وقوع حوادث جاده ای، باعث کاهش فرسایش و استهلاک تایرها و افزایش طول عمر مفید آن ها نیز می شود. برداشتن فشار از لاستیک سبب می شود از فشار وارده به رینگ ها نیز کاسته شود و با توجه به افزایش روزافزون هزینه ها، از بار مالی قابل توجه تعویض لاستیک یا آسیب به رینگ می کاهد.

سلامت رینگ و لاستیک به میزان قابل توجهی به افزایش پایداری و ثبات در سرعت های بالا کمک می کند.

تنظیم بودن فشار باد تایرها می تواند در کاهش فاصله ی طولی توقف خودرو در زمان ترمز های شدید موثر باشد. به عبارتی در صورت زیاد یا کم بودن فشار باد لاستیک ها، در زمان توقف های سریع مسافت طی شده جهت توقف به نسبت زمان تنظیم بودن فشار باد لاستیک ها افزایش می یابد و ریسک افزایش تصادف را افزایش می دهد.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید کم باد شدن تایر به جز لاستیک سایی و خطر آسیب به رینگ، افزایش مصرف سوخت را هم به دنبال دارد. لاستیک های کم فشار، با بالا بردن اصطکاک به موتور فشار بیشتری وارد می کنند و موتور برای به حرکت در آوردن چرخ ها و حفظ سرعت، انرژی بیشتری را صرف می کند که این امر افزایش مصرف سوخت را سبب خواهد شد.

با تنظیم بودن و در محدوده استاندار قرار گرفتن وضعیت فشار لاستیک ها، بهینه سازی در مصرف سوخت صورت گرفته و به دنبال کاهش مصرف سوخت، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای از دیگر دستاوردهای سیستم سودمند مانیتورینگ فشار لاستیک خواهد بود.

در TPMS از فرایند زمان بر، بررسی دستی و سنتی باد تایرها هم خبری نیست، چون بلافاصله و بدون نیاز به اتلاف وقت، راننده بصورت مستمر از وضعیت باد تایرها مطلع است.

همان طور که اشاره کردیم مهم ترین هدف TPMS افزایش ایمنی رانندگی است؛ اما با مزایای دیگری که به همراه دارد، آرامش و اطمینان خاطر را برای رانندگان به ارمغان می آورد و شما را یک قدم به آسایش در سفرهای جاده ای نزدیک تر می کند.